Let op! Dit artikel is gebaseerd op tarieven en percentages uit 2021. Deze veranderen jaarlijks. Op 15 december 2021 is het nieuwe Coalitieakkoord aangekondigd waarin staat “De verruimde schenkingsvrijstelling eigen woning wordt geschrapt.” Je leest het zelf op pagina 14 van het Coalitieakkoord.

In het kort:

• Een ouder kan jaarlijks €6.604 belastingvrij schenken aan zijn of haar kind.
• Een schenking kan vele vormen aannemen. Zolang de ontvanger rijker wordt en de schenker armer, wordt iets beschouwd als een schenking.
• Je mag eenmalig een verhoogd bedrag belastingvrij schenken aan je kind. Dit heet een joker.
• Er zijn drie jokers: de bestedingsvrije joker, de joker voor een dure opleiding of de schenking voor het aanschaffen van een koophuis.
• Soms is het voordeliger om je kind geld te lenen en deze lening jaarlijks kwijt te schelden met het vrijgestelde bedrag €6.604.
• Bereken met deze rekenhulp van de Belastingdienst (https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/schenken/content/hulpmiddel-schenkbelasting) hoeveel schenkbelasting moet worden betaald over een schenking.

Waarom schenken?
Schenken terwijl je nog in leven bent, geeft je als ouder de kans om mee te genieten van wat jouw kinderen met het geschonken bedrag doen. Dit kan niet als je jouw vermogen nalaat als je bent overleden. Daarnaast hoeven je kinderen later geen erfbelasting te betalen over dit bedrag. Ter illustratie het volgende voorbeeld.

Voorbeeld
Angela begint op 55-jarige leeftijd met geld schenken aan haar kind, Floris. Zij heeft een vermogen van €300.000. Angela schenkt Floris elk jaar €6.604. Dit bedrag is wettelijk vrijgesteld van schenkbelasting. Dit betekent dat Floris elk jaar €6.604 ontvangt en hier geen belasting over hoeft te betalen.

Stel dat Angela op haar 75e overlijdt. Zij heeft over een periode van 25 jaar in totaal €165.100 geschonken aan Floris. Stel dat Angela haar vermogen niet is veranderd in de afgelopen jaren, op de schenkingen aan Floris na. Als zij overlijdt, bedraagt haar vermogen €300.000 – €165.100 = €134.900. Floris, enig erfgenaam, heeft een vrijstelling van erfbelasting van €21.282 en betaalt over het meerdere (€113.618) 10% erfbelasting. Dit komt neer op €11.362.

Zonder de schenkingen was het vermogen €300.000 geweest. Floris had over dit bedrag (minus de vrijstelling van €21.282) in totaal €47.125 erfbelasting moeten betalen. De besparing van erfbelasting door middel van schenkingen tijdens het leven is dus groot, in dit voorbeeld namelijk (47.125 – 11.362) = €35.763.

Wanneer is iets een schenking?
Er is sprake van een schenking als de gever armer wordt en de ontvanger rijker. Verder moet de handeling ook daadwerkelijk zijn bedoeld als schenking. Dit laatste wordt in de familiesfeer al erg snel aangenomen. Een aantal voorbeelden van schenkingen zijn als volgt.

• Je geeft je kind een geldbedrag in contanten.
• Je maakt een bedrag over naar je kind via je bankrekening.
• Je verkoopt een schilderij voor minder dan de economische waarde aan je kind.
• Je scheldt een bedrag kwijt aan je kind.
• Je leent geld aan je kind.

Geldlening als schenking
Leen je geld aan je kind? En ontvang je geen rente betaald over deze lening? Dan is sprake van een schenking. Vanaf 2010 geldt dat minimaal 6% rente moet worden betaald over een lening aan je kind. Anders is sprake van een schenking.

Voorbeeld
Mo heeft een dochter, Faye. Omdat Faye een nieuw huis gaat komen, heeft Mo een bedrag van €100.000 aan zijn dochter geleend. Als Mo geen rente afspreekt met Faye, doet hij een schenking van 6% * €100.000 = €6.000. Dit valt binnen de vrijstelling.

Elk jaar schenken
Als ouder kan je elk jaar belastingvrij een bedrag aan je kind schenken van €6.604. De vrijstelling van belasting geldt voor één kalenderjaar. Dit betekent dat een ouder elk jaar opnieuw €6.604 aan zijn/haar kind belastingvrij kan schenken. Als ouder kan je op 31 december van jaar 1 en op de volgende dag, 1 januari van jaar 2, tweemaal een schenking doen waar de vrijstelling op van toepassing is.

Beide ouders schenken aan één kind?
Een kind kan niet van beide ouders het vrijgestelde bedrag jaarlijks ontvangen. Het maakt geen verschil of de ouders getrouwd zijn in gemeenschap van goederen of op huwelijkse voorwaarden, of dat ze überhaupt getrouwd zijn. Ook blijft deze regel gelden als ouders gescheiden zijn.

Schoonkinderen
Jaarlijks kan je een vrijgesteld bedrag aan je schoonkinderen schenken (€3.244). Als je dit doet, kan je geen vrijgesteld bedrag meer aan je eigen kinderen schenken. Deze regel geldt niet als het jouw kind en geliefde niet getrouwd zijn, geen geregistreerd partnerschap zijn aangegaan én dit binnen één jaar ook niet doen.

Eén keer verhoogd schenken
Elke ouder kan één keer in zijn leven een joker inzetten. Deze joker zorgt ervoor dat een ouder eenmalig een verhoogd bedrag belastingvrij mag schenken aan het kind.

Er zijn drie soorten jokers:

1. Je schenkt €26.881, bestedingsvrij.
   Je kind mag zelf weten hoe het geld wordt besteed. Hier stelt de Belastingdienst geen eisen aan.
2. Je schenkt €55.996, welk bedrag bestemd is voor een studie/opleiding van je kind. Dit bedrag is bestemd voor een dure opleiding. De Belastingdienst stelt een aantal voorwaarden. Deze zijn te vinden op hun site (https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/schenken/content/schenken-voor-een-dure-studie). Voor 2021 geldt dat de opleiding minimaal €20.000 per jaar moet kosten (exclusief levensonderhoud). Daarnaast moet de schenking zijn vastgelegd bij de notaris. Ook moet het bedrag daadwerkelijk worden besteed aan deze opleiding. Het geld mag niet worden gebruikt voor de aflossing van schulden voor een vorige opleiding.
3. Je schenkt €105.302, welk bedrag bestemd is voor aankoop van een eigen woning. Deze schenking wordt ook wel de jubelton genoemd. Dit bedrag moet door jouw kind worden besteed aan een eigen koopwoning. Dit bedrag mag worden geschonken voor de aankoop van het huis, of voor de aflossing van de eigenwoningschuld. LET OP: deze optie gaat vervallen, volgens het Coalitieakkoord zoals aangekondigd op 15 december 2021. 

Voorbeeld
Daniëlle wil haar dochter Floor €75.000 belastingvrij schenken en vraagt zich af of een beroep kan worden gedaan op de eenmalige jubelton-vrijstelling:
als Floor het bedrag gebruikt om haar eigen woning te renoveren
als Floor met dit bedrag de erfpacht van haar woning (deels) afkoopt
als Floor het bedrag gebruikt om de lening die ze heeft overgehouden na de verkoop van haar vorige huis (de restschuld) af te lossen

In alle gevallen kan Daniëlle het geld belastingvrij schenken. De jubelton is in veel gevallen toepasbaar.

Spelregels voor de drie jokers

• Leeftijd kind. Je kind moet ouder dan 18 of jonger dan 40 zijn als je de joker inzet. Is je kind ouder dan 40? Als diens partner jonger is dan 40, mag de joker alsnog worden ingezet.
• Eenmalig gebruik. De joker mag één keer worden ingezet. Als je €55.996 hebt geschonken voor een studie, mag je nooit meer €28.661 bestedingsvrij schenken. Schenk dus niet direct €28.661 aan je 18-jarige kind. Wellicht kan in de toekomst de joker beter worden ingezet, bijvoorbeeld als je kind een woning koopt.
• Geen normale schenking. In het jaar waar de joker wordt ingezet, mag niet ook nog €6.604 belastingvrij worden geschonken. In de jaren erna mag dit weer wel.
• Aangifte schenkbelasting. Ondanks dat geen schenkbelasting moet worden betaald dankzij de joker, moet wel aangifte worden gedaan bij de Belastingdienst.

Over de jubelton

De jubelton moet worden besteed aan een eigen woning. Dus niet aan vakantiehuizen, beleggingspanden of tweede huizen. Ook kan het bedrag niet worden besteed aan de aflossing van het deel van de hypotheek dat bijvoorbeeld is gebruikt voor de aanschaf van een auto. Er moet namelijk een daadwerkelijke link bestaan met de eigen woning. De jubelton kan worden uitgesmeerd over drie achtereenvolgende jaren. In het derde jaar moet het kind (of anders zijn of haar partner) nog niet ouder zijn dan 40. In het tweede en derde jaar mag de ouder ook weer de jaarlijkse belastingvrije €6.604 schenken. Dit is erg voordelig.

Je kind heeft ruim twee jaar om de jubelton uit te geven. Je hebt namelijk tot twee jaar na de schenking en dan uiterlijk tot de laatste dag van het desbetreffende jaar (31 december). Koopt jouw kind op korte termijn een huis en wordt hij of zij bijna 40? En wil je helpen met de financiering? Zet de jubelton dan alvast in.

Voorbeeld
Anke is nu 37 en heeft de afgelopen drie jaar elk jaar 33.000 euro gekregen van haar vader Hans. Het laatste deel van de schenking is door Hans overgemaakt op 10 januari 2021. Anke heeft tot 31 december 2021 om het bedrag te besteden aan een nieuwe koopwoning. Op 31 december 2021 is zij nog geen 40.

Stel Anke was wel ouder dan 40 op het moment dat zij de schenking besteedde. Het bedrag kan dan alsnog belastingvrij worden geschonken als haar partner jonger is dan 40.

De 180-dagenregeling bepaalt dat een schenking bij de erfenis wordt opgeteld, als de schenker overlijdt binnen 180 dagen na de schenking. In dat geval moet alsnog schenk- én erfbelasting worden betaald over de schenking. De 180-dagenregeling geldt niet voor de jubelton.

Dit betekent dat je als ouder nog ‘gratis’ één ton kan schenken aan je kind als je binnen 180 dagen overlijdt en je nog niet eerder een joker hebt ingezet. Het bedrag moet daadwerkelijk zijn overgemaakt voor het overlijden. Jouw kind moet het ook daadwerkelijk besteden aan een koopwoning.

Wat doe je als je weinig liquide vermogen hebt?
Soms heb je jouw vermogen niet in cash op de bankrekening staan. Je vermogen zit bijvoorbeeld in een huis, kunst of andere spullen. Je kan een bedrag schenken dat je nu nog niet in liquide middelen hebt. Dit gaat via een papieren schenking.

Bij een papieren schenking krijgt een kind het geschonken bedrag als de schenker overlijdt. Tot die dag blijft het bedrag bij de ouders. Om deze constructie te laten werken moeten de ouders jaarlijks wel 6% rente betalen aan hun kind. Dit is vaak gunstig vanuit het oogpunt van overhevelen van vermogen binnen de familie. Ook moet de schenking elk jaar opnieuw worden vastgelegd bij de notaris.

Voorbeeld
Harm schenkt €6.604 belastingvrij op papier aan zijn dochter Soraya. Dit doet op 1 januari 2021. Henk is jaarlijks een rente van 6% verschuldigd aan Soraya. Dit komt neer op €396 per jaar. Henk overlijdt op 25 jaar later, namelijk op 31 december 2046. Henk heeft €9.900 (25*396) rente betaald aan Soraya. Soraya krijgt in totaal dus €6.604+€9.900=€15.604 belastingvrij. Zij betaalt geen erf- of schenkbelasting. Door de rentebetalingen is de besparing extra groot.

Bedenk goed welk jaarlijks rentebedrag gemist kan worden. Het komt vaak voor dat ouders spijt krijgen van een papieren schenking door de hoge renteverplichtingen. Maak de papieren schenking ook herroepelijk. Deze kan dan worden teruggedraaid.

Zijn er nog andere alternatieven?
Vooral de jubelton klinkt als een erg aantrekkelijke schenking. Toch zijn er gunstige alternatieven. Per saldo ben je vaak financieel gunstiger af als ouders in plaats van de schenking een lening verstrekken aan hun kind voor diens koopwoning. Na een aantal jaar kan je deze lening als ouder langzaam beginnen kwijt te schelden in porties van de jaarlijkse vrijstelling.

Ook kan je als ouder een huis kopen en het verhuren aan jouw kind. Zeker als jouw kind nog in aanmerking komt voor huurtoeslag is dit een lucratieve optie.

Als je meer schenkt dan de vrijstelling
Schenk je jaarlijks meer dan €6.604 en doe je geen beroep op de joker? Dan betaal je schenkbelasting over het meerdere van €6.604. Over de eerste €128.751 van een schenking moet 10% schenkbelasting worden betaald. Over het meerdere moet 20% belasting worden betaald.

Voorbeeld
Anke schenkt in 2021 €500.000 aan haar zoon Floris. Ze maakt geen gebruik van een joker. De vrijstelling bedraagt €6.604. Er blijft €493.396 over. Er moet €85.804 aan schenkbelasting worden betaald. Namelijk 10% over €128.751 en 20% over €364.645.

Relevante links

• Met de rekenhulp van de Belastingdienst bereken je handig en snel of en hoeveel schenkbelasting moet worden betaald.
• Bekijk hier alle vrijstellingen van schenkbelasting opgesteld door de Belastingdienst voor het jaar 2021.